Denken in andere oplossingen
1 november 2015
Handig in het handje
1 november 2015
Overal in de stad kom je ze tegen: Bredanaars die met hulp van business coach Breda een eigen bedrijf zijn gestart. Ongeveer 500 mensen hebben geen werkgever of uitkeringsinstantie meer nodig om in hun eigen inkomen te voorzien. Een prachtig resultaat, vindt wethouder Bob  Bergkamp (arbeidsmarkt en economische zaken). ‘Er zit zo veel talent in mensen. Als ze in hun eigen kracht geloven, ontstaan de meest creatieve ideeën. ‘  
 
In de Boschstraat is dit jaar een nieuw eettentje geopend. Grote groene letters lokken de hongerige consument naar Emirdag Köftecisi. De eigenaar houdt van tegenstellingen en serveert traditionele Turkse (vlees)gerechten in een trendy omgeving. Tijdens een werkbezoek in september raakte wethouder Bergkamp met hem in gesprek. “Refik had een uitkering en wilde niet achterover gaan hangen. Samen met zijn familie is hij de zaak begonnen om voor hun eigen toekomst te zorgen. Hij doet dat ook als voorbeeld naar zijn kinderen toe. Nou, dat vind ik dus een goede instelling.”  
  
Het is dit soort mensen waarvoor het project Business Coach Breda drie jaar geleden werd opgezet. Veel mensen hebben het in zich om een eigen onderneming te starten. Alleen hebben sommigen een extra zetje nodig om hun twijfel te overwinnen of gewoon hulp bij praktische zaken. In de tussenliggende tijd hebben de Business Coaches ongeveer duizend potentiële starters op bezoek gehad. “Ze hebben hen een kritische spiegel voorgehouden”, zegt Bergkamp. “Ongeveer 500 zijn daadwerkelijk voor zichzelf begonnen. En weet je wat mij zo blij maakt? Het hoge slagingspercentage. 96 Procent is nog steeds actief, dat is gigantisch. Landelijk stopt een derde van de starters er binnen een paar jaar mee. Ook geven de starters aan een goede omzetontwikkeling te zien en zichzelf een betere ondernemer te vinden. De Business Coaches helpen en denken blijkbaar enorm goed mee en dat vertaalt zich in duurzaam ondernemerschap.”   
 
Nieuwe concepten  
De diversiteit in starters is enorm. Bijna de helft komt uit een uitkeringssituatie. Sommigen van hen hadden altijd al de drive om ondernemer te worden en grijpen de situatie aan, voor anderen is het meer een gedwongen keuze. De andere helft komt uit loondienst, van school of had al een onderneming. Bergkamp: “Het zijn stromingen die er met een totaal andere insteek aan beginnen, maar ze kunnen even gedreven zijn. Ik vind het fascinerend om te zien dat mensen totaal nieuwe concepten bedenken. Laatst kwam ik een mevrouw tegen, Gwen Peters, die identieke shirts en rompertjes ontwerpt voor moeder en baby. Haar bedrijf heet Mama Wear en de producten liggen inmiddels in winkels door heel Nederland en zelfs België. Ook was ik pas bij de Nieuwe Winkel, waar in de winkel schapruimte wordt aangeboden aan creatieve makers. Geweldig concept. Voor dit soort succesformules kan ik veel waardering opbrengen.” Zeker in economisch moeilijkere tijden is ondernemingszin een welkome eigenschap. Veel mensen verkeren in onzekerheid over hun baan, terwijl ander werk niet voor het oprapen ligt. Bergkamp memoreert aan de sluiting van sigarettenfabriek Philip Morris in Bergen op Zoom. “Er wordt minder gerookt, dus verdwijnt de werkgelegenheid. Soms op grote schaal. Dat doet aan de ene kant zeer. Maar je ziet ook meteen de dynamiek van de economie: er ontstaat nieuw ondernemerschap. Zulke ontwikkelingen geven mij vertrouwen in de toekomst.”   
 
Heuvel 100  
Bergkamp kan zich nog goed herinneren hoe het coachen van starters ooit begon als initiatief in Heuvel. Om de wijk te maken tot wat die nu geworden is, stopte de gemeente de afgelopen tien jaar veel energie in de herstructurering. Dat gebeurde onder andere met ‘Heuvel 100’, waar starters onder begeleiding van een coach onderdak vonden in een voormalig schoolgebouw aan de Dr. Struyckenstraat. “Die locatie bestaat niet meer, maar veel ondernemers van toen zijn elders doorgegaan. Dat moet ook, als starter moet je na enige tijd doorstromen. Het principe van Heuvel 100 hanteren we trouwens nog steeds. Binnen het project Business Coach Breda moedigden we nieuwe huisvestingsvormen aan. Leegstaande panden kunnen prima worden gebruikt als locatie voor startende ondernemers. Zo heeft de gemeente een leegstaand schoolgebouw aan de Oranjeboomstraat omgevormd tot Incubator, een broedplaats voor starters. Ook moedigen we eigenaren van leegstaande winkels aan om er een andere ruimte van te maken. Hub88 in de Boschstraat vind ik daar een prachtig voorbeeld van. Voor pandeigenaren kan het een mooie tijdelijke oplossing zijn. Ze ontvangen minder huur, maar dat is altijd beter dan leegstand. Zo maken ze van de nood een deugd.”   
 
Financiële voordelen  
Dat zo veel mensen via Business Coach Breda als zelfstandig ondernemer zijn gestart, heeft veel voordelen. Ook financiële, erkent Bergkamp. Uit een evaluatie uit 2013 bleek dat de starters samen In de Boschstraat is op 5 september 2014 de nieuwe eetzaak van Refik Ibis, Emirdag Köftecisi geopend. 10 13 ook nog eens voor 200 extra arbeidsplaatsen zorgden, doordat ze geen zzp’er meer waren en personeel in dienst hadden genomen. Van alle werkenden had een behoorlijk deel anders in de WW of de bijstand gezeten. “De kosten van de Business Coach varieerden van 400 tot 700 euro per deelnemer. Een uitkeringsgerechtigde kost de gemeenschap veel geld. Voor iemand uit de bijstand is dat bijvoorbeeld 16.000 euro per jaar. Dan kun je zeggen dat het project de investering ruim heeft terugverdiend. De exacte winst is natuurlijk niet uit te rekenen, omdat we niet weten hoe lang iemand in een uitkeringssituatie zou zijn gebleven. En sommigen waren misschien zonder Business Coach ook wel een eigen bedrijf begonnen. Maar los van het financiële, vind ik de persoonlijke ontwikkeling van deze mensen zeker zo waardevol. Ze draaien weer volop mee in de samenleving, daar gaat het vooral om. Het geloof in eigen kracht is iets heel positiefs.”  
  
Elke euro telt  
Toch zijn de kale cijfers indrukwekkend. Op een totaal aantal uitkeringsgerechtigden van ruim 10.000 in Breda (bijna gelijk verdeeld over bijstandsgerechtigden en WW’ers) betekent het dat Business Coach Breda relatief veel mensen aan het werk heeft geholpen. Bergkamp: “Sommigen gebruiken hun uitkering de eerste periode als opstart, ook prima. Daar bestaat een regeling voor. Als je vanuit je talent vertrekt en naar mogelijkheden zoekt om er iets mee te doen, kun je een eind komen op de arbeidsmarkt. In Geeren-Zuid zijn in het buurthuis coöperaties ontstaan van mannen en vrouwen die samen ondernemen. Ze runnen een cateringbedrijf en hebben een atelier. Ze halen er geen volledig inkomen uit. Maar wat ze verdienen, wordt verrekend met hun uitkering. Een uitstekend idee, want ik ben blij met elke euro die mensen zelf verdienen.”   
 
Kritische selectie  
Dat 96 procent van de starters nog steeds actief is, zegt ook iets over de selectie aan de voorkant. Hoewel de Business Coaches niemand tegenhouden, hebben ze wel mensen nadrukkelijk afgeraden om een bedrijf te beginnen. Een op de drie ideeën strandde daardoor al na het eerste gesprek, omdat het plan niet levensvatbaar was of de persoon in kwestie geen geschikte ondernemer bleek. Bergkamp: “Ook met de juiste hulp geloof ik niet dat het ondernemerschap voor iedereen is weggelegd. Het is goed om mensen voor teleurstellingen te behoeden, want je kunt er erg ongelukkig van worden als het niet lukt. Je moet er redelijk zeker van zijn dat je echt een goed idee hebt, anders slaag je niet. De Business Coaches zijn daar terecht kritisch in. Als ze iemand helpen, ligt er een goed doordacht plan en bekijken ze samen met de ondernemer wat er moet gebeuren.”  
   
Voortzetting  
Vanwege de successen en het beleid van de huidige coalitie, waarbij werkgelegenheid een van de speerpunten is, heeft de gemeente besloten om het afgeronde project Business Coach Breda voort te zetten. Er blijven coaches actief die hun standplaats hebben in Incubator Breda, de broedplaats voor startende ondernemers aan de Oranjeboomstraat. “Met het college hebben we afgesproken om structureel 200.000 euro vrij te maken voor het ondersteunen en huisvesten van ondernemers. We gaan dus absoluut door. Breda is een ondernemersstad. Naast Business Coach Breda geven we dat invulling met bijvoorbeeld het ondernemersloket, BrIM en onze meedenkende houding bij vergunningaanvragen. Daarnaast start ik dit voorjaar een spreekuur voor ondernemers.”   
 
Bergkamp constateert dat de gemeente niet alleen staat in het stimuleren van ondernemerschap. “Ook in het onderwijs komt er steeds meer aandacht voor. Bij veel mensen wordt daar al de kiem gelegd. Leren en werken worden gecombineerd, dat werkt stimulerend. Neem nu de afgestudeerden van Sint Joost, van hen komt bijna niemand in loondienst. Ondernemerschap wordt als vak steeds vaker onderdeel van het vaste curriculum, een prima ontwikkeling. We hebben het liefste dat niet alles van de overheid hoeft te komen. Maar waar nodig, steken we een handje toe. Met Business Coach Breda hebben we met beperkte middelen veel bereikt. Maar ik realiseer me ook dat het alleen is gelukt doordat zo veel mensen bereid waren hun eigen dromen na te streven. Dat maakt mij trots als wethouder.”